Quy định mới của Bộ Công an gần đây về việc chỉnh đốn tình trạng "đánh bắt xa bờ"

Trong những năm gần đây, tiếng nói phản đối "đánh bắt xa bờ" và "thực thi pháp luật vì lợi ích" ngày càng gia tăng. Nguyên nhân của vấn đề này rất phức tạp, trong đó một yếu tố quan trọng là quy định về quyền tài phán hình sự của chúng ta quá rộng, cung cấp cơ sở pháp lý cho "đánh bắt xa bờ".

Để kiềm chế hiệu quả hiện tượng này, hệ thống tư pháp gần đây đã thực hiện một loạt các biện pháp, chẳng hạn như cơ quan kiểm sát tiến hành hành động đặc biệt "Kiểm sát bảo vệ doanh nghiệp". Trong số đó, biện pháp mạnh mẽ nhất là quy định mới được Bộ Công an ban hành vào tháng 3 năm 2025, nhằm kiềm chế từ nguồn gốc việc đánh bắt xa bờ, tránh việc các cơ quan công an địa phương lạm dụng quyền hạn xét xử vụ án để thực thi pháp luật vì lợi ích.

Quy định mới đã làm rõ nguyên tắc quản lý các vụ án hình sự liên tỉnh: dựa trên địa điểm phạm tội chính là chính, địa điểm doanh nghiệp là phụ. Điều này khác với quy định hiện hành về thẩm quyền trong các vụ án hình sự. Quy định hiện hành cho phép cơ quan công an quản lý địa điểm phạm tội và nơi cư trú của nghi phạm, và định nghĩa về địa điểm phạm tội rất rộng, bao gồm nhiều khía cạnh như nơi xảy ra hành vi phạm tội và nơi xảy ra kết quả phạm tội.

Đối với tội phạm mạng, các quy định hiện hành đã trao quyền cho nhiều cơ quan công an địa phương. Quy định "chỉ cần dính líu là có thể quản lý" này đã tạo cơ hội cho "đánh bắt xa bờ". Việc thực hiện các quy định mới sẽ thay đổi hiệu quả tình trạng này.

Các quy định về quyền tài phán quá rộng có thể dẫn đến nhiều vấn đề: các cơ quan xử án ở các khu vực khác nhau tranh giành các vụ án có lợi nhuận kinh tế; các luật sư bào chữa khó khăn trong việc tiến hành bào chữa hiệu quả từ góc độ quyền tài phán; mục tiêu của các vụ án có thể chuyển từ việc chống tội phạm sang việc theo đuổi lợi ích kinh tế, làm gia tăng rủi ro xảy ra án oan sai; một số cơ quan công an ở địa phương có thể thiếu kiến thức chuyên môn và phương tiện kỹ thuật để xử lý các vụ án phức tạp mới.

Các quy định mới cũng quy định rằng, đối với các vụ án được báo cáo, nếu phát hiện ra thuộc thẩm quyền của tỉnh khác, phải chuyển giao cho cơ quan công an nơi doanh nghiệp đặt trụ sở. Điều này càng hạn chế khả năng "đánh bắt xa bờ".

Đối mặt với "Đánh bắt xa bờ", doanh nghiệp có thể áp dụng các biện pháp cứu trợ sau:

1. Đưa ra kiến nghị về quyền tài phán với cơ quan công an và có quyền kháng cáo.
2. Gọi "12389" để báo cáo khiếu nại.
3. Đăng nhập vào trang web khiếu nại của Viện Kiểm sát Trung Quốc 12389.

Theo báo cáo, kể từ khi quy định mới được ban hành, hệ thống công an địa phương đang tích cực tổ chức học tập và thực hiện, nhiều cơ quan công an ở các địa phương cũng đang tiến hành các hành động kiểm tra chuyên đề. Việc thực hiện quy định mới này hy vọng sẽ cải thiện môi trường thi hành pháp luật, bảo vệ tốt hơn quyền lợi của doanh nghiệp và cá nhân, thúc đẩy sự tiến bộ của việc xây dựng pháp quyền.